ดีปลี
ภาพโดย :
คนโบราณ (a_Rsw
)
สถานที่ : ทุ่งปลักเหม็ด
(ซอยทวดพรหม สนามบินหาดใหญ่)
ชื่อวิทยาศาสตร์
Piper retrofractum
Vahl
ชื่อวงศ์
PIPERRACEAE
ชื่อภาษาอังกฤษ
Long Pepper
ชื่ออื่น - ดีปลีเชือก, ดีปลีเชียก ( ใต้ ), ประดงข้อ
,
พิษพญาไฟ
ดีปลี
เป็นพืชประเภทเกาะไต่ตามผาหินหรือต้นไม้อื่น มีใบสีเขียวเข้มรูปหอกยาวรีกว้างประมาณ
2 -5 ซม.
ยาวประมาณ 4-14 ซม.ลำต้นเป็นข้อๆระหว่างข้อยาวประมาณ 5 ซม.
ตรงข้อจะมีราก
ยึดเกาะ มีใบและมีผลออกตรงซอกใบ ผลของดีปลีเป็นประเภทผลรวม
ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง
ประมาณ 1 ซม.ยาวประมาณ 5 ซม. มีสีเขียว เ มื่อสุก
ผลจะมีสีส้ม มีรสเผ็ด และกลิ่นเฉพาะตัว
ส่วนที่ใช้ประโยชน์
ดีปลีใช้รักษาโรคเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร
ท้องอืดท้องเฟ้อ ธาตุไม่ปกติ
ตำราแพทย์แผนไทยระบุว่า ดีปลีรสเผ็ดร้อนขม
แก้ปถวีธาตุพิการ แก้ท้องร่วง ขับลม ในลำไส้
แก้หืดไอแก้ลมวิงเวียน
แก้ริดสีดวงทวารหนัก แก้หลอดลมอักเสบ แก้โรคนอนไม่หลับ โรคลมบ้า
หมู
ขับน้ำดีในกรณีที่มีการอุดตันของท่อน้ำ ดี ขับระดู ทำให้แท้ง ขับพยาธิ
ส่วนที่ใช้เป็นยา ผลที่โตเต็มที่แต่ยังแก่และยังมีสีเขียวอยู่
เป็นระยะที่มีกลิ่นฉุนมากที่สุด (ตากทิ้ง
ไว้ กลิ่นจะสูญเสีย)
นำมาตากแดดจนกระทั่งผลเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเทา
อนึ่ง ดีปลี ถือเป็นสมุนไพรสำคัญตามตำราแพทย์แผนไทย
ปรากฎตามพิกัดยาดังต่อไปนี้
ตรีกฏุก
-
ของเผ็ดร้อน ๓ ชนิด คือ พริกไทย ดีปลี
ขิงแห้ง
ตรีสันนิบาตผล -
ผลแก้สันนิบาต ๓ อย่าง คือ ผลดีปลี รากกะเพรา รากพริกไทย
ตรีเสมหผล - ผลแก้เสมหะ ๓ อย่าง คือ ผลช้าพลู รากดีปลี
รากมะกลํ่า
(
แหล่งข้อมูลเกี่ยวกับประโยชน์และสรรพคุณทางยา ของ
ดีปลี
-
นจ.
)
โด่ไม่รู้ล้ม
ภาพโดย :
คนโบราณ (a_Rsw
)
สถานที่ : ทุ่งปลักเหม็ด
(ซอยทวดพรหม สนามบินหาดใหญ่)
ชื่อวิทยาศาสตร์
Elephantopus scaber L.
ชื่อวงศ์
ASTERACEAE [COMPOSITAE]
ชื่ออื่น - ปราบดิน(ใต้), หญ้าไก่นกคุ่ม, หญ้าปราบ, หนาดผา
หญ้าสามสิบสองหาบ, ว่านตะสิโกระ
โด่ไม้รู้ล้ม
เป็นไม้ล้มลุก ประเภทว่าน สูงประมาณ
1 ฟุต หัวเป็นเหง้าขนาดเล็ก
ใบ ใบเดียว
สีเขียวแหลมยาวขึ้นรอบของต้น กลางใบ
มีก้านสีเขียวออกขาวยาวถึงปลายใบ ปลายใบแหลม
รอบใบเป็นหยัก กระดูกและก้านสันหลังจะมีสีม่วงอ่อน
ดอก ดอกเป็นก้านเล็กยาว ขึ้นจากต้นสูง
พ้นระดับความสูงของใบแต่ละต้นจะออกดอกไม่เกิน 4ก้าน ดอกสีม่วงเป็นรูปสามเหลี่ยมมีใบเลี้ยง
เล็กที่ปลายก้านหรือขั้วดอก ดอกของต้นโด่ไม่รู้ล้ม
จะมีความทนมากไม่ล้ม ไม่เฉา หรือเหี่ยวจน
กว่าต้นจะตาย
ส่วนที่ใช้ประโยชน์
โด่ไม่รู้ล้ม มีสรรพคุณทางยา ทั้งต้น
ใช้ต้มดื่มต่างน้ำ แก้ไข้จับสั่น แก้ไอ
หรือนำมาดองด้วย
เหล้าขาว เป็นยาขับปัสสาวะ บำรุงกำลัง บำรุงกำหนัดรักษาอาการอวัยวะเพศชายเสื่อม เป็นยา
บำรุงสำหรับสตรีคลอดบุตรใหม่ๆ
|