หมุย
หมุย
ชื่อวิทยาศาสตร์
Micromelum minutum
(G.Forst.) Wight & Arn.
ชื่อวงศ์
RUTACEAE
ชื่ออื่น
หมุยช้าง, หมุรุย (ใต้), หัสคุณ
(สระบุรี),
ชะมัด,สมัดใหญ่
(อีสาน),
หมอน้อย (อุตรดิตถ์),
กาจับหลัก, มะห้อ, จี้ปุกตัวผู้, สาบฮิ้น (เหนือ)
หมุย
เป็นไม้พุ่มขนาดย่อมสูงประมาณ 1-3 ม. ใบ
เป็นใบประกอบแบบขนนก ใบย่อย
รูปไข่ขอบขนานยาว ปลายแหลมสีเขียวอ่อน
มีกลิ่นหอมคล้ายการบูร รสหอมร้อน
ดอก ดอกเล็กเป็นช่อออกที่ปลายกิ่ง ผล ผลกลมสีเขียวอ่อน
มีขนปกคลุมเมื่อสุกสีส้ม
อมชมพู ผิวใส ฉ่ำน้ำ ออกเป็นพวงโต รสเปรี้ยวมัน
ลักษณะทางนิเวศน์
หมุย
พบได้ทั่วไป ตามป่าดงดิบเขา
ป่าโปร่ง ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ส่วนที่ใช้ประโยชน์
ยอดอ่อน, ใบอ่อน
จิ้มน้ำพริก ใส่ข้าวยำ
สรรพคุณทางยา
ใบ รสหอมเผ็ดร้อนตำทาแก้คัน พอกประคบหรืออบไอน้ำ แก้ผื่น
คันตามผิวหนัง กระจายเลือดลม ให้เดินสะดวก แก้ลมอัมพฤกษ์ อัมพาต
ดอก รส
หอมร้อน ฆ่าเชื้อโรคแผลเรื้อรัง แก้ไส้ด้วนไส้ลาม
เปลือกต้น รสร้อน แก้โลหิตใน
ลำคอและลำไส้ให้กระจาย กระพี้ รสร้อน
แก้โลหิตในลำไส้ ต้น
รสร้อน ขับลม
อันเป็นลูกเป็นก้อนในท้องให้กระจาย ราก รสร้อน
แก้ริดสีดวง
ข้อสังเกตุ
หัสคุณ(สระบุรี)
คือ หมุย (ปักษ์ใต้)
( Micromelum minutum )
หัสคุณ(สงขลา) คือ
เพชรหึงตักกาด(ตราด)
(Spirolobium
cambodianum Baillon)
หมากหมก
ภาพโดย :
คนโบราณ (a_Rsw
)
สถานที่ : บ้านม่วงค่อม ม. 5 ต.
ควนลัง หาดใหญ่ สงขลา
ชื่อวิทยาศาสตร์
Lepionurus sylvestris
Bl.
ชื่อวงศ์
OPILIACEAE
ชื่ออื่น
-
หมากหมก
เป็นไม้พุ่มขนาดเล็กสูงประมาณ
1 2
เมตร ลำต้นสีเขียว กิ่งก้านแผ่ออก
จากลำต้นเป็นทรงพุ่ม มีกิ่งแตกออกเป็นชั้นๆละ
3
กิ่งๆ ละ 3
- 6
ใบ
ใบ
เป็นใบเดี่ยว
เรียงสลับ รูปยาวรีปลายแหลม หน้าใบเป็นมันลื่น ขอบใบเป็นหยักเล็กน้อย
ใบกรอบ
เกรียม กว้างประมาณ
3 7
ซม. ยาวประมาณ10
ซม.
ดอก
ออกใต้ลำกิ่งระหว่างขั้ว
ใบ เป็นช่อ ดอกอ่อนสีเทา
ดอกแก่สีเหลืองปลายดอกสีแดง ผล กลมรียาวประมาณ
1 ซม.
ลักษณะและขนาดของผลคล้ายผลของ
ผักเขลียง
ช่อหนึ่งมี
3-5
ผล
เมื่อสุก
จะมีสีแดงสดใส
ลักษณะทางนิเวศน์ - หมากหมก
พบได้ตามป่าชื้นทั่วไป ที่น้ำไม่ขัง
ส่วนที่ใช้ประโยชน์
ราก(หัว)ใช้กินดิบๆ
หรือเคี่ยวกับน้ำ
3
ส่วนให้เหลือ
1
ส่วน
กินบำรุงกำลังกระตุ้นความ
กำหนัด
หรือใช้หัวตากให้แห้งบดเป็นผงผสมกับน้ำผึ้งรวง ปั้นเป็นลูกกลอนขนาดปลาย
ก้อย กินครั้งละ
3
เม็ด
เป็นยาบำรุงกำลัง
ราก(หัว)
ต้มกินเป้นยา แก้ตานขโมย
แก้
โรคซางในเด็ก
รักษาฝ้าในปาก
ทั้งต้น
แก้โรคไต
โรคนิ่ว ขับปัสสาวะ
ยอดและผลอ่อน ใช้เป็นผักแกงเลียง
ผลแก่ ใช้ต้มกินเล่น
(หมายเหตุ :ในเขตสงขลาสมัยก่อน(คลองหอยโข่ง,ทุ่งตำเสา) จะพบเห็นหมากหมก
ได้ตามบริเวณสายดมแนวเขตบ้าน ปัจจุบันพบเห็นบ้างเฉพาะบริเวณที่ยังไม่มีการปลูก
ยางพารา
หรือตามหมู่บ้านในชนบทที่ห่างไกล )
|