ฉ

ฉอย,  ขอย (ก.)  สอย ให้ร่วงลงมา     ภาษาสงขลา-คลองหอยโข่ง จะเรียกไม้
         ที่ใช้สอยผลไม้ ว่า ไม้ฉอย หรือไม้ขอย  

ฉ่อมๆ,  ส่อมๆ,  ส้มๆ   (ว.)  บ้าบอ, สติไม่ดี

ฉ็อง  (ว.) คำภาษาใต้ ใช้อธิบายลักษณะ กลิ่นที่รุนแรง เช่น กลิ่นแมงดา หรือ
        กลิ่นฉี่ "เหม็น ฉ็อง เยี่ยว"   =  เหม็นกลิ่นฉี่

ฉัด  ( ออกเสียงเป็น ชัด )  (ก.)  เตะ    (ใช้หลังเท้าเตะ)
        ในถิ่นใต้บางแห่ง(เช่น สุราษฎร์ฯ) จะใช้คำว่า เท้า( ออกเสียงเป็น ท่าว )
        ในความหมายเดียวกัน

ฉับโผง   (น.)  ปืนเด็กเล่น ทำด้วยกระบอกไม้ไผ่เล็ก ๆ มีรูขนาดหลอดกาแฟ มี
        แกนคล้ายลูกสูบ สำหรับกระทุ้งยิง  โดยเอา ลูกพลา หรือกระดาษเหนียว
        แช่น้ำทำเป็นเม็ด ใส่ในกระบอกไม้ไผ่ ใช้ไม้กระทุ้งด้วยเม็ดที่สองจะทำให้
        อัดลม ดันเม็ดที่หนึ่งออกไปมีเสียงดังโพละ ภาษาไทยถิ่นใต้(สงขลา)เรียก
        ว่า ฉับโผง หรือ บอกฉับโผง
       
        ( คนระยอง ซึ่งอยู่อีกฟากหนึ่งของอ่าวไทย เรียกปืนเด็กเล่น ชนิดนี้ว่า
        กระบอกอีโพละ - ข้อมูลอ้างอิง สำนักงานวัฒนาธรรมจังหวัดระยอง )

ฉาด ( ออกเสียงเป็น ช้าด )  (ว.)ไม่เหลืออะไร
         " แหม็ดฉาด "  =  หมด ไม่เหลืออะไรเลย
         " เกลี้ยงฉาด " =   หมดเกลี้ยง ไม่เหลืออะไร

ฉาน (ออกเสียงเป็น ช้าน) (ส.) ผม,ดิฉัน (สรรพนามบุรุษที่ 1) คำนี้ใช้ได้ทั้ง
        ชายและหญิง   ปัจจุบันมีคนพูดน้อยมาก  จะมีบ้างก็มักจะเป็นผู้สูงอายุ

ฉ่าน   เป็นคำที่ใช้ในความหมาย ตอบรับว่า   ถูกแล้ว  ใช่แล้ว   ครับ

ฉาบ ( ออกเสียงเป็น ช้าบ ) (ว.)  เกือบ    
         " ฉาบหล่น "  = เกือบหล่น   
         " ฉาบตาย "   = เกือบตาย

ฉาวหลาว  (ว.) โหวกเหวก,  อีงหมี่
        คำนี้ ในภาษาไทยถิ่นใต้ดั้งเดิม เป็นคำขยายความ ใช้ประกอบกับคำว่า
        เสียง เป็น   เสียงดัง ฉาวหลาว

ฉ้าย  (ก.)  บอกใบ้      " ฉ้ายเบอร์ "  = ใบ้หวย

ฉิ้งฉ้าย  (ก.)  อะลุ่มอล่วย,  ออมชอม ( เพื่อให้งานเสร็จสิ้นไปก่อน )

ฉี  (ออกเสียงเป็น ชี้) (จ.),  (น.) พี่สาว,  เจ๊ (เป็นคำที่มาจากภาษาจีนใช้ในกลุ่ม
     คนไทยถิ่นใต้(สงขลา)ที่มีเชื้อสายจีนเช่น ชาวเกาะยอ, ชาวท่าจีน,ชาวคูเต่า)
      " ฉีเหี้ยง บ้านคูเต่า "   ความหมายคือ  พี่เหี้ยง หรือ   เจ๊เฮียง บ้านคูเต่า

ฉีกเหงือก  (ออกเสียงเป็น ชีก เฮือก) (ก.) ดันทุรัง, ไม่ทำตามสั่ง

ฉีด,  ผักฉีด (ออกเสียงเป็น ชีด,  พัก ชีด )   (น.) กระเฉด,   ผักกระเฉด

ฉุก ( ออกเสียงเป็น ชุก)  (ก.)   ยุ   มักใช้กับหมา
          " ฉุก หมาให้ยิกฮัว "  =  ยุหมาให้ไล่วัว

ฉุกหุก  (ว.)  ฉุกละหุก

ฉู้ด      (ก.)  กระฉูด  กระเด็น กระเซ็น
          " น้ำฉู้ดใส่ " = น้ำกระเซ็นใส่

ฉุบ  (ก.) จอง, เอาก่อน,  ดูด
       " สาวรำวงคนนี้ พี่หลวงฉุบแล้ว  โหม่สู อย่ามายุ่ง นะ " 
         สาวรำวงคนนี้  พี่จองแล้วนะ  พวกเอ็ง อย่ามายุ่ง
       " วันนี้ หลวงไข เซ่อ แกงหอยขม มาฝาก...   เราได้ฉุบหอย แล่วหล่าว "
         วันนี้ พี่ไข่ซื้อแกงหอยขม มาฝาก    เราได้ดูดหอย กันอีกแล้ว

เฉียง (ออกเสียงเป็น เชี้ยง)(ก.)จาม, ฟันด้วยมีดใหญ่ (ขวาน, พร้า )ในภาษา
       ไทยถิ่นใต้ คำว่า เฉียง จะใช้ในความหมาย การฟันลงตรงๆ  เท่านั้น
          " ใช้ขวานเฉียง "  = ใช้ขวานจาม
          " ขวานเฉียงฟืน " = ขวานที่ใช้ผ่าฟืน
          " ดานเฉียง "  =  เขียง (ไม้กระดานที่ใช้รองการสับ หั่น)

แฉ้   (ก.) ร่อน, ขว้างออกไปในแนวระนาบ มักใช้กับสิ่งของ รูปทรงแบนๆ เช่น
        จาน,   กระเบื้อง
       " แฉ้เบื้องให้เฉียดน้ำ "  = ร่อน(เศษ)กระเบื้อง(มุงหลังคา) ให้แฉลบน้ำ

แฉกแวก ฉายวาย  (ว.) ยุ่งเหยิง แตกแยก ระสำระสาย รวมกันไม่ติด
       "หวางนี้ ชายแดนปักษ์ใต้ แฉกแวก ฉายวาย หมดแล้ว"
       เดี๋ยวนี้ ชายแดนปักษ์ใต้ มีแต่ความแตกแยก รวมกันไม่ติด (ความสงบที่
       เคยมี หมดสิ้นแล้ว)

แฉง  (น.) กะบัง  ส่วนของด้ามมีด/ด้ามดาบ กะบังไม่ให้ถูกมือ
             "แฉงไฟ "= กะบังไฟ หรืออุปกรณ์ที่บังไม่ให้ไฟส่องกลับมายังผู้ถือ

แฉ็ง  (ก.) เปิดออก แล้วปิด
        " แฉ็งไข "  =  กริยาของเด็กชายที่ซุกซน เล่นกับอวัยวะเพศ
        " ไอ้บ่าว มึงอย่าแฉ็งไฟเล่น เดี่ยวถ่านหมด " = ไอ้หนูเอ็งอย่า เปิด ปิด
ไฟฉายเล่นเดี่ยวถ่าน (ไฟฉาย) หมด

โฉ ๆ   (ว.) ด้วยกัน,  พร้อมๆกัน,
      " เดินไปวัด โฉๆกัน " -  เดินไปวัดด้วยกัน (ไปด้วยกัน จะได้เป็นเพื่อนคุย)

โฉ้    (ว.)  ไม่ชัดเจน ไม่แน่ใจ ว่าเป็นอะไร  ( ใช้ในการขยายความคำถาม)
         " ไอไหรโฉ้ " = อะไรก็ไม่รู้
         " ใครโฉ้ ยืนอยู่หลังบ้าน "   =  ใครก็ไม่รู้ ยืนอยู่หลังบ้าน
         "  รู้สึกผรื่อโฉ้ "  =   รู้สึกอย่างไรก็ไม่รู้ ( รู้สึกไม่ค่อยจะปกติ แต่ไม่รู้ว่า
เป็นอะไร )

-    ก.      =    กริยา        ว.    =     วิเศษณ์ (คุณศัพท์, กริยาวิเศษณ์)

     น.      =    นาม          ส.    =     สรรพนาม

     สัน.    =    สันธาน      บ.    =     บุรพบท         อ.    =     อุทาน
     จ.      =   ภาษาจีน     ม.    =     ภาษามลายู