ภาษาไทยถิ่นใต้ (ภาษาใต้) :
กรณีศึกษาภาษาสงขลา ( หมวด -  ญ   ย   )

ญ ( เสียง ย. นาสิก )
 

หมายเหตุ :   ภาษาสงขลาและภาษาไทยถิ่นใต้ทั่วไปจะออกเสียง ญ. ( เสียง ย.นาสิก หรือ เสียง ny ) ชัดเจน  จึงสามารถเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่าง ญ.และ เสียง  ย. ได้  ในภาษาไทยถิ่นใต้

ญ้า    (  ย. นาสิก เสียงตรี )   (น.)   หญ้า
        
         ในภาษาไทยมาตรฐาน  มีการใช้ ญ.ในการเขียนแต่ไม่ได้ออกเสียงนาสิก คง
         ออกเสียงเป็นหย้า  ซึ่งเป็นเสียงเดียวกันกับคำว่า  ย่า (แม่ของพ่อ)  ขณะที่ใน
         ภาษาสงขลา ย่า  ออกเสียงเป็น  หย่า( ย.  เสียงเอก )    หญ้า ออกเสียงเป็น
         ญ้า( ย. นาสิก เสียงตรี )จึงสามารถแยก หญ้า และ ย่า ออกได้ทันที ที่ฟังคน
         สงขลาพูดสำเนียงใต้

หญา-จก  ( ย. นาสิก เสียงตรี )  หาจก   (ว.)   ยาจก  ใช้ในความหมายลักษณะการ
       กินที่ตะกละ ตะกราม กินอย่างมูมมาม กินทุกอย่างเหมือนยาจก หรือคนที่ขัดสน
       เพราะไม่แน่ใจว่ามื้อต่อไปจะมีกินอีกหรือเปล่า    คำนี้ มักเน้นไปในเรื่องการกิน
       อาหารที่ไม่สะอาด, ประเภทอาหารที่คนทั่วไปไม่กิน หรือกินมากผิดปกติ  เรียก
       ว่า    " กิน หญาจก "  หรือ   " กิน หาจก "

ญิ้ง      ( ย. นาสิก เสียงตรี )  (น.)  หญิง 

        ในภาษาไทยมาตรฐานเขียนด้วยอักษร  ญ. แต่ไม่ออกเสียงนาสิก คงออก
        เสียงเป็น หยิง

ใญ้     ( ย. นาสิก เสียงตรี )  (ว.)   ใหญ่ 
         
        ในภาษาไทยมาตรฐาน จะเขียนด้วยอักษร ญ. แต่ไม่ออกเสียงนาสิก คงออก
        เสียงเป็น ใหย่  แต่ในภาษาไทยถิ่นใต้(สงขลา) จะออกเสียง ญ นาสิกชัดเจน

หญอด (หยอด - ออกเสียงนาสิก) (ว.)  แคระ แกร็น (มักใช้กับต้นไม้ที่แคระแกร็น
         เนื่องจากขาดน้ำ ขาดการดูแล )

แหญะ   (แหยะ - ออกเสียงนาสิก) (ว.)  กินไม่หมด 
        ข้าวที่เหลือจากการกิน  เรียกว่า ข้าวแหญะ

เญื้อ  (เยื้อ - ออกเสียงนาสิก)(น.)   เหี้ย ( Varanus salvator วงศ์  Varanidae )
        สัตว์เลื้อยคลานลำตัวมีสีดำ   มีลายดอกสีขาว  หรือเหลืองอ่อนพาดขวางลำตัว
        หางมีสีดำ หรือ ลายปล้องดำสลับเหลืองอ่อน  บางตัวมีจุดแดงเล็กๆที่หาง ชอบ
        อาศัยตามที่ลุ่มใกล้แหล่งน้ำ   เหี้ย หรือ "เญื้อ"  เป็นสัตว์ที่เนื้อมีกลิ่นคาวมาก
        คนปักษ์ใต้ดั่งเดิม จึงไม่นิยมนำมาปรุงเป็นอาหาร
        
        ภาษาไทยถิ่นใต้ (คลองหอยโข่ง-สงขลา) จะเรียก เหี้ย ว่า "เญื้อ"  เสียง ห.ใน
        คำว่า เหี้ย กร่อนหายไป และหลังเสียง ย.จะมีเสียง อ.ต่อท้าย     คำว่า เหี้ย จึง
        กลายเสียงเป็น " เญื้อ " (ออกเสียงนาสิก ) 

ย

ยกขึ้น (ก.)   ลุกขึ้น
       " ยกขึ้น ยกขึ้น  ไอ้บ่าว   เติ่นได้แล้ว  นอนโหย๋ ผรื่อ  ... หวันแยงวานแล้ว "
         ลุกขึ้นๆ  ไอ้หนู ตื่นได้แล้ว นอนอยู่ได้อย่างไร  ตะวันแยงก้นแล้ว (ตะวันขึ้นสูง
         แล้ว ; สว่างแล้ว)

ยง  1.(ว.)  ชอบคุ้ยเขี่ยข้าว ของกระจุยกระจาย (คำนี้ มักใช้กับไก่ ที่คุ้ยเขี่ยทั้งพืชผัก
      ที่ปลูกไว้ข้างบ้าน รวมทั้งขึ้นไปคุ้ยหาเศษอาหารบนบ้านหรือในครัว จำเป็นต้องให้
      เด็กๆ คอยไล่อยู่ตลอด )  
        " แม่ไก่ตัวนี้ ยง  เอาไว้ไม่ได้ ต้องเชือดแล้วแกง "
     2. (ก.)  พรวนดิน, ทำให้ดิน รอบๆต้นไม้ ที่ปลูกไว้ ร่วนซุย  ( เฉพาะ ใช้ไม้หรือ
      อุปกรณ์พรวนดินเล็กๆ  ถ้าอุปกรณ์พรวนดินมีขนาดใหญ่ จะไม่ใช้คำนี้ )
    
     ข้อสังเกตุ: คำว่า ยง, ยงดิน นี้ คนไทยโคราชก็ใช้ในความหมาย พรวนดิน เหมือน
     กันกับคำว่า ยง ของคนไทยถิ่นใต้(สงขลา)
     ข้อมูลจาก   เวบไซท์ surveykorat ดอทคอม

ยน, บอกยน    (น.)   ตะบันหมาก
      ( เหนือจังหวัดสุราษฎร์ธานีขึ้นไป ไทยถิ่นใต้จะใช้คำว่า " ไม้ทิ่มขล้อง" )
      " ดันยน "  -  แผ่นไม้รองก้นของ ตะบันหมาก
      " จนเหมือน ยนม้ายดัน "   -   สำนวน ไทยถิ่นใต้ ใช้ในความหมาย ยากจนมาก
      ขนาดไม้รองก้น ตะบันหมาก ก็ยังไม่มีปัญญาหา

ยอน    (ก.)  ยุยงให้เกิดเรื่อง ,  ยุให้ทำ,   แหย่ ,  กระทุ้ง      " ยอน มดแดง "

ยักหลัง(ก.)   ล้มหงายหลัง      " ยักหลังผีง "  -  หงายหลังตึง

ยัง     (ก.)   มี      
        " ยังเบี้ยเท่าใด "  -  มีเงินเท่าไหร่ ?
        " ยังไหรม้าย " - มีอะไรมั้ย ?
        " ยังมั่งม่าย "  -  มีบ้างมั้ย ?

ยัน    (ก.)   เมา  โดยเฉพาะกินหมากแล้วเมา จะเรียกว่า ยันหมาก

ยับหยิ่ว (ออกเสียง หยับ หยิ่ว ) (น.)  เล็บเหยี่ยว ; ไม้ยืนต้นเลื้อยพึงพิงต้นไม้อื่น
        ( Zizyphus oenoplia  Mill.  วงศ์   RHAMNACEAE  )  ใบ คล้ายใบพุทรา
        ลำต้นและใบมีหนามแหลมงอ เหมือนเล็บของเหยี่ยว ชอบขึ้นตามที่รกร้างหรือริม
        จอมปลวก  ผล ออกเป็นช่อเล็กๆรายไปตามกิ่งและใบ  ผลอ่อนสีเขียวรสเปรี้ยว
        ผลสุกสีดำ รสหวานอมเปรี้ยว กินได้

        ข้อสังเกตุ - ต้นไม้ชนิดนี้ ภาษาไทยโคราช เรียกว่า   ยั่บเยี่ยว   ซึ่งใกล้เคียงกับ
        ยับหยิ่ว ของคนไทยถิ่นใต้(สงขลา-คลองหอยโข่ง)

ยาขาว  (น.)  บุหรี่

ยาง  (น.)  (สำเนียงสงขลา ออกเสียงเป็น ย่าง ) 1.นกยาง (หน็อก ย่าง) : นกกระยาง
        นกในวงศ์ Ardeidae ปากแหลมขายาว ตัวสีขาว ชอบหากินตามชายน้ำและทุ่งนา
        2. ต้นยาง (ต็อน ย่าง) ไม้ต้นขนาดใหญ่ อยู่ในวงศ์ Dipterocarpaceae  เช่น
        ยางนา  ยางแดง

ยาง  (น.)  (สำเนียงสงขลา ออกเสียงเป็น  หยาง )  ยาง ; ของเหลวและเหนียวไหล
        ออกจากแผลต้นไม้หรือผลไม้บางอย่าง เช่น ยางสน ยางกล้วย ยางมะละกอ
        หรือสิ่งบางอย่างที่ทําจากยางพาราเป็นต้น เช่น ยางรถ ยางลบ,
        ต้นยาง (ต็อน หยาง)  - ต้นยางพารา ไม้ต้นอยู่ในวงศ์ Enphorbiaceae
        ขี้ยาง (คี้ หยาง) - เศษยางพาราที่หกตามโคนต้นยาง หรือ ที่แข็งติดจอกยาง ติด
        "ตะกง" ซึ่งสามารถรวบรวมมาขายได้
        ต้นยางไทร (ต็อน หยาง ไซ)  -  ต้นยางพารา พันธุ์ดั้งเดิม ที่มีขนาดลำต้นใหญ่
       ให้ผลผลิต น้ำยาง น้อยกว่ายางพันธุ์ดีในปัจจุบัน  เชื่อกันว่า คนไทยชายแดน ได้
       นำพันธุ์ยางนี้มาจาก เมืองไทรบุรี ในเขตปกครองของอังกฤษ จึงเรียกต้นยางชนิด
       นี้ว่า ต้นยางไทร (สำเนียงสงขลา ออกเสียงเป็น ต็อน หยาง ไซ)

ย่าง  (ออกเสียง ย้าง )  (ก.) การทำให้อาหารสุก โดยวางไว้ห่างๆไฟ อาจจะวางไว้ บน
       ไฟ หรือ ข้างๆไฟ   ก็ได้   (ถ้าวางไว้ใกล้ไฟ หรือวางบนถ่าน จะเรียกว่า จี )

       คำนี้ ในภาษาไทยถิ่นใต้ - สงขลา คลองหอยโข่ง หรือ "โหม่เหนือ"ออกเสียงเป็น
       ย้าง     แต่ถ้าเป็น คนสงขลาริมทะเล หรือ " โหม่ บก " จะออกเสียงเป็น  หย่าง
       ( ดูคำอธิบายเพิ่มเติม หัวข้อ   " หมายเหตุ กรณีศึกษาภาษาสงขลา " )

ย่าน,  ย่านเชียก (ออกเสียง หย่าน, หย่านเฉียก) (น.) เถาวัลย์ (ทั้งที่ทอดยาวไป
        กับพื้นดิน  หรือเกี่ยวพันต้นไม้อื่น)
          " ย่านปด "   -   รสสุคนธ์
          " ย่านนาง "  -   เถาย่านาง
          " ย่านนมควาย " - เถาของต้นนมควาย
          " พอสาวย่านถึง "  สำนวนใต้ ใช้ในความหมายว่า พอจะนับญาติกันได้ เปรียบ
       ได้กับญาติพี่น้องที่มีบรรพบุรุษร่วมกัน    เหมือนกับเถาวัลย์ ที่มาจากกอเดียวกัน
        หรือจุดกำเนิดร่วมกัน
          " ชักย่าน " (ออกเสียง ฉัก หย่าน )  - เดินตามกันเป็นแถว

-    ก.    =    กริยา        ว.    =     วิเศษณ์ (คุณศัพท์, กริยาวิเศษณ์)

     น.    =    นาม          ส.    =     สรรพนาม

     สัน.  =    สันธาน      บ.    =     บุรพบท          อ.   =     อุทาน
     จ.    =   ภาษาจีน      ม.   =     ภาษามลายู     ข.   =    ภาษาเขมร